zaterdag 5 september 2009

Een eerste lustrum: 5 jaar BBC. Het doel: alle Goddijn-boek-modellen klaar, is door allerlei omstandigheden niet door iedereen bereikt. Maar we gaan ijverig verder, zowel met het Goddijn-project, als met andere onderwerpen. Helaas zijn Fem en Frans in het buitenland en zijn we maar met 7 leden om de lustrumtaart aan te snijden.



Frans heeft een foto van zijn recent gemaakte vlinderboek opgestuurd, zodat hij toch een beetje aanwezig is op deze bbc-dag.

Jopie laat het door haar gemaakte gebrocheerd boek zien, model 12, de brocheerder of ingenaaid boek uit de 18de eeuw. Een eigen bakmarmer, gemaakt op de bbc-dag van mei 2009, is gebruikt als omslag.


brocheerder of ingenaaid boek 18de eeuw van Jopie

In het verslag van maart 2009 schreven we:

Marjolein heeft tegenslagen met de perkamenten spitselband (boekmodel 11 van Goddijn) en ze heeft duidelijk gemerkt hoe hygroscopisch perkament is. Het boek zag er perfect uit nadat ze het in haar werkkamer ingebonden had. Maar toen het boek een paar dagen in de woonkamer lag, ontdekte ze dat de band helemaal kromgetrokken was door krimp van het perkament en dat het perkament op enkele plaatsen rimpels vormde.
Hoe dit probleem op te lossen ?? We opperen het idee de band weer vochtig te maken, de rimpels er krachtig uit te strijken met een vouwbeen en daarna het boek tussen absor-berend papier en zinken plaatjes onder bezwaar te laten drogen. En vervolgens het boek in een foedraal op te bergen.

Dus ging Marjolein aan de slag. Ze bevochtigde het perkament, legde het boek met absor-berend papier onder bezwaar, verwisselde steeds het papier en kwam op gegeven moment tot de ontstellende ontdekking: schimmel. En niet zo’n klein beetje ook. De schimmel is zelfs naar binnen toe doorgedrongen tot in het schutblad.

perkamenten spitselband, zoals het was, zoals het is!

Het boek is een waar drama en een groot raadsel. De band is weliswaar niet meer krom, maar deze zwarte decoratie was natuurlijk niet de bedoeling. Hoe kan het dat er zoveel schimmel is ontstaan op het perkament??? Wij begrijpen het niet. Wie wel?

De omslagband met indirecte strengeling stelde mij voor diverse problemen die ik nu in de groep bespreek. Er wordt genaaid op dubbele perkamenten bandjes waarop stukjes hout, dik leer of karton gelijmd worden, om te voorkomen dat de rug hol zal trekken.
Ik heb zowel karton als houtjes uitgeprobeerd. Het valt me mee hoe goed het genaaide boek dan toch nog opent. Dat had ik niet verwacht, zeker niet met het naaisel op houtjes, omdat de rug toch heel erg in het gelid gezet wordt door die stukjes hout.


genaaide katernen van de omslagband met indirecte strengeling op dubbele perkamenten bandjes met houtjes

Wat er met de dubbele perkamenten bandjes en het rugbeleg in een latere bindfase gebeurt, wordt niet beschreven. Of er schutbladen opgeplakt werden is eveneens de vraag waarop geen antwoord gegeven wordt. Ik heb wel schutbladen opgeplakt, omdat ik de voor- en achterkant van de tijdschriftkaternen niet weg wilde plakken.
Door die houtjes, kartonnen of leren strookjes krijgt de rug een opdikking, waardoor er tussen rug van omslag en aangeplakte schutbladen veel spanning ontstaat. Die opdikking wordt niet opgevangen door extra ruimte in de schutbladen of eerste blad van het katern. Helaas opent het boek na het vastplakken van het omslag daardoor ook niet meer zo goed.
De knoop in tekening 292, die gemaakt wordt als eindknoop op de houtjes, geeft heel wat hoofdbrekens en niemand slaagt erin de tekening te lezen en de knoop op die wijze te maken. We snappen de bedoeling van de knoop, dus maken we de knoop naar eigen inzicht.
Bij het maken van de verstevigings- en sluitriem ben ik afgeweken van Goddijn's aanwijzingen en dus van de originele 17e eeuwse methode. Ik heb zalmleer voor de onderste en bovenste riem gebruikt en een uitgesneden struisvogelpoot voor de sluitriem.


omslagband met indirecte strengeling, langsteekband, 17de eeuw, gebonden door Ine op perkamenten strookjes met daar op geplakte kartonnen reepjes

Boekmodel 15, de omslagband met directe strengeling, heb ik gebonden in Zaans Bord in plaats van in perkament. De 2 rugplaten waar de strengels door gewerkt worden, heb ik vervangen door één stuk leer dat de hele rug bedekt en dus verstevigt.
De sluiting is gemaakt van een leerbandje dat door een kraal in de vorm van een Turkse knoop geregen is. De twee uiteinden van het leerband heb ik geheel door laten lopen van de voorkant naar de overslag, tussen de rug van de katernen en het omslag door en vormt aan het uiteinde een lus. De kraal op het voorplat ligt vast. De kraal aan het eind van de leerbandjes, komend uit de overslag, wordt tegengehouden door dichtgeknepen eindkapjes die bij het sieraden maken gebruikt worden en kan heen en weer schuiven. De lus van het leerband kan om de vaste kraal geschoven worden en door
het aan- of lostrekken van de 'omslag-kraal' wordt het boek gesloten of geopend.

omslagband met directe strengeling, 18de eeuw, boekmodel 15, gebonden door Ine

Bert laat een nieuwe ‘oude’ aanwinst zien, een prentenbijbel vol gravures, waar helaas de band- op de rug na- van ontbreekt. Hij heeft dit bijzondere boek bemachtigd in het boekendorp Redu en het stamt waar-schijnlijk uit de eerste helft van de 18de eeuw. Bert leidt dat af uit het feit dat de graveurs die met name genoemd worden in die eeuw leefden. Van de vele graveurs die aan dit boek hun bijdragen leverden achterhaalde Bert de gegevens van Martin Engelbrecht1684-1756, Johann Elias Ridinger 1698-1767 en van Johann David Nessenthaler 1717-1766.
Bert is stellig van plan dit boek te herstellen en van een nieuwe band te voorzien. Dat zal weken vergen!

De middag wordt besteed aan divers eigen werk, van bestuderen van marmerboeken, tot katernen naaien en reparatiewerk.

Hans is enthousiast bezig met het maken van valse ribben. Reepjes leerband plakt hij op een losse kartonnen rug om vervolgens met een scalpel de scherpte van de zijkanten eraf te halen, zodat er een gladde valse rib ontstaat!
Nu overweegt hij nog de rug rond te zetten. We zijn dus zeer benieuwd naar het resultaat van het herstelde boek met de valse ribbenrug!

Anton helpt mij door vakkundig ringetjes te maken voor een kettingslotje aan het fotoalbum dat ik moet repareren. In maart jl. had Anton al de slotplaatjes hersteld. Ik zou vervolgens een leren bandje met een ringetje maken, zodat het ringetje over de kopspijker als sluiting zou fungeren. Maar helaas, al mijn pogingen mislukten en ten einde raad riep ik weer de hulp van Anton in.
De oplossing was voor hem een fluitje van een cent: een kettinkje! Maar ja, hoe dat te maken?
Voor Anton uiteraard ook geen probleem en dus kreeg dat fotoboek eindelijk een perfecte sluiting!


En zo leverde ook deze werkdag weer de nodige informatie en inspiratie.